Notre Dame Katedrali’nde çıkan yangın hakkında konuşan uzmanlar, beşerler kadar yapının da kurtarılması açısından 8 buçuk saatte söndürülmesini olağan karşılarken Türkiye’de alınan tedbirleri de kıymetlendirdi. Türkiye’de tarihi yapıların muhtemel yangınlara karşı yeteri kadar korunmadığını tabir eden yetkililer, bakanlıkların bu mevzuda ortak çalışma yürütmesi gerektiğini belirtti.
Fransa’nın başşehri Paris’teki en kıymetli mimari yapılardan biri olan Notre Dame Katedrali, 15 Nisan tarihinde çıkan yangın ile büyük ziyan gördü. 856 yıllık yapının onarım çalışmaları sırasında çıkan yangında ahşap kule ve çatısı çöktü. 500 itfaiye erinin vazife aldığı yangın söndürme operasyonu 8,5 saat sürdü.
Çan kulelerine ulaşmadan söndürülen yangından sonra yetkililer tarafından yapılan açıklamada, katedralde bulunan sanat yapıtları ile kutsal sayılan emanetlerin yüzde 90’ının kurtarıldığı bildirildi. Yapının ikonik gül penceresi, kubbe formundaki tavanı, vaaz kürsüsü ve sunağı sağlam kaldı.
“TÜRKİYE’DE TARİHİ YAPITLARA ÖZEL BİR MÜDAFAA TEDBİRİ YOK”
İtfaiye gruplarının beşerler kadar yapının da güvenliğini sağlamaya çalıştığını lisana getiren İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi İş Sıhhati ve Güvenliği kısmı Öğr. Gör. Ulaş Çınar ise, şöyle konuştu:
“Müdahalede titiz davrandılar. Aslında 1 saatte müdahale ederek tahminen de yapının hiçbir özelliğini önemsemeden söndürebilirlerdi. İnsanların güvenliğini sağladıktan sonra söndürmek kolay lakin yapının da güvenliğini sağlamak önemsendiği için bu kadar uzun sürdü. Bizde emsal bir öncül yok, yangın yükü ve risk hesapları yapılırken bir mahal gözetilir. O mahalin içindeki yapılardan bir tanesi tarihi eser de olabilir. O yapıtlara özel bir muhafaza tedbiri yok. Bir tarihi eser varsa, onu olağan bir binaymış üzere dahil ediyoruz. Binaların içerisine tesisat kurmaya da müsaade edilemediği için, tarihi binaların söndürülmesi öbür binalardan çok daha sıkıntı.”
“TARİHİ YAPITLARIN ÇABUCAK YANINDA YAPILAŞMA OLMAMALI”
Türkiye’de tarihi eser olarak kabul edilen yapılarda müdahaleye müsaade verilmediğini bu sebeple de yapılarda rastgele bir güncelleme yapılamadığını kaydeden Öğr. Gör. Çınar, “‘Yeni yönetmeliğe nazaran binalarda bu sistemler olmalı fakat bu binalar tarihi yapıttır ve müdahale edemezsiniz’ deniliyor. Yangının yalnızca tarihi bir binada çıkacağını düşünemeyiz, yan binalardan da buraya sirayet edebilir. Bu yüzden mümkün olduğunca tarihi binaların, tarihi yapıtların yanında yapılaşmanın olmaması, ortalarında bir boş alan bırakılması gerekir. Zira yangın sirayet ettiğinde müdahale çok daha zorlaşıyor ve yeni kuşak söndürme ögelerini tarihi binalara uygulamak çok güç hale geliyor” dedi.
“ÖNGÖRÜLÜ OLMAK BÜYÜK YANGINLARI ENGELLEYEBİLİR”
Tarihi yapıtların korunmasıyla ilgili yönetmelikte geçen bir unsur olmadığını belirten İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi İş Sıhhati ve Güvenliği kısmı Öğr. Gör. Tolga Barışık, “Sultanahmet Camii yahut Ayasofya üzere yerlerde bir yangın çıksa, yönetmeliğe nazaran bizim de Fransa üzere önceliğimiz insanları korumak olur. Mesela Ayasofya’nın etrafında birçok iş yeri ve konut var. Ayasofya’da çıkan bir yangın yalnızca orasıyla hudutlu kalmayabilir. Bizim yangın çıktığında değil, yangın çıkmadan önlem almamız gerekiyor. Yangının nerelerden çıkabileceği tek tek incelenmeli. Tarihi yapıtlarda genel olarak yangın tertibatları olmuyor ancak var ise, periyodik olarak denetim edilmeli. Bizim buradaki maksadımız öngörülü olmak. Ne kadar çok öngörülü olursak kazanın gerçekleşmesini o kadar engelleyebiliriz” diye konuştu.
Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bir ortaya gelerek yönetmelikleri tekrar değerlendirmesi gerektiğini de kelamlarına ekleyen Öğr. Gör. Barışık, “Acil durum ve yangın yönetmeliklerinde tarihi yapıtların korunmasıyla ilgili birtakım kıymetli unsurların koyulması lazım. Burada tarihi yapıtların çeşitleri de önemli” tabirlerini kullandı.
“ESERLER İTFAİYECİLER SAYESİNDE KURTARILDI”
Türkiye Yangından Korunma Vakfı Kurucu ve Onursal Lideri Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç ise, itfaiyelerde kurtarma, tedbire ve söndürme formunda 3 milletlerarası kural olduğunu belirtti. Kurtarmada önceliğin canlıları kurtarma, sonra kıymetli eşyaları daha sonra da yanıcı olan mobilyaları kurtarma olarak görüldüğünü tabir etti. Prof. Dr. Kılıç, “Katedraldeki yangının en başında yapılması gereken içerideki insanların ve kıymetli eşyaların kurtarımını yapmak, ikincisi ise yanmayan kısımları ve çökmeyen kuleleri kurtarmak ve sonra da soğutmaktı. Paris İtfaiyesi özel bir itfaiyedir ve Paris İtfaiye Tugayı olarak geçer. Başka kentlerinden daha farklıdır ve epeyce güçlü, müdahale eden, yangının nasıl söndürüleceğini, nasıl müdahale edileceğini çok uygun bilen bir takımdır. Kurtarılan yapıtların birden fazla itfaiyeciler sayesinde kurtarılmıştır. Yanmayan kısımlara da yangının geçişini engellemişlerdir” dedi.
“BÖYLE YERLERE HAVADAN MÜDAHALE EDİLMEZ”
Şehir içindeki yangınlara bilhassa de tarihi yangınlara havadan müdahale etmenin çok riskli olduğunu belirten Prof. Dr. Kılıç, “Birinci riski, az ölçüde su gönderirseniz buharlaşır ve yangının altına inmez. Yangını söndürmek için alevin altından müdahale edilmelidir. Alevin üzerine müdahale ederek yangını söndüremezsiniz. Şayet çok büyük ölçüde su atarsanız o vakit da çökme meydana gelecektir. Havadan müdahale edilmemesinin en değerli sebebi aşağıda çalışan itfaiyecilerin, kurtarma ve söndürme yapan insanların engellenmemesidir. Bu türlü yerlere havadan müdahale edilmez” diye konuştu.
“SARAYLAR İÇİN ÖNLEM ALINMALI”
“Bu üzere binaların 8 buçuk saatte söndürülüyor olması uzun bir vakit değildir. Birkaç saat içerisinde denetim altına alırsınız lakin yangının büsbütün söndürülerek enkazın soğutulması bazen 1 gün bazen de daha uzun sürebilir” diyen Prof. Dr. Kılıç, Türkiye’deki durumu ise şöyle kıymetlendirdi:
“Bu üslup bir olay olduğunda Türkiye’de ne olacağına dair bir şey söylemek çok da gerçek değil. Her binaya nazaran bu farklılık gösterir. Birtakım binalarda yangın çıkacağında ne yapılacağı aşikardır. En kıymetlisi saraylarda ve tarihi binalarda alınacak önlemlerdir. Önlemlerin oradaki binaların özelliklerine nazaran olması gerekir. Her tarafa gazlı söndürme sistemi yaparak yangının çıkmayacağını zannediliyor. Bizim ülkemizde itfaiye denildiği vakit akla birinci gelen söndürmedir. Ve en büyük eksiklik yalnızca söndürmenin olmasıdır. Kurtarma ve yangını daha olmadan evvel önleyecek önlemlerin alınması vazifesinde hayli zayıf olduğumuzu söyleyebilirim.”
