Kış devrinde tırtıl olarak topraktan çıkan ve ormanlar için değerli bir tehlike oluşturan çam kese böceklerinin popülasyonunda pik yılı periyodu yaşanıyor. Havanın ısınmasıyla 10-15 gün içinde tekrar toprağa inecek olan çam kese böcekleri, Anadolu’nun güney, batı ve kuzey kısımları, batı ve orta Karadeniz bölgesinin güney kesitlerinde yayılım gösteriyor. Çam kese böcekleri ülkede orman zararlısı böcekler ortasında en tehlikeli ve ağır görülen çeşitlerden biri.
BEŞ ÇABA YÖNTEMİ
Çam ağaçları üzerinde beyaz pamuksu tırtıl keseleriyle aslında bir kelebek çeşidi olan çam kesesi böcekleri, yayıldıkları ormanlarda ağaçların gelişimini durduruyor. Ağır görüldüğü ormanları kurumuş bir manzaraya dönüştürebilen orman zararlısı çam kese böceklerine karşı Orman Genel Müdürlüğü’nce beş farklı uğraş yolu izleniyor.
ORMANLARI KURUTUYOR
Orman Genel Müdürlüğü yetkilileri, çam ağaçlarının kollarında görülen bu beyaz keselerin, çam kese böceği tırtılları tarafından örüldüğüne, tırtılların ağaçların ibreleri ile beslendiğine, ağaçlar kurumuş üzere görünse de yalnızca belirli bir devir gelişimlerini yavaşlattığına dikkati çekti.
KESELERİ ÖZEL HAVUZLARA TOPLANIYOR
Orman Genel Müdürlüğü’nün çam kese böcekleriyle çabasında birinci olarak orman vazifelileri tarafından bu böceklerin ağaçlarda oluşturdukları beyaz pamuksu görünümdeki keseleri toplanıyor ve ‘adacık’ ismi verilen özel havuzlar ile tel kafeslere koyuluyor. Böylelikle çam kese böceklerinin besin ayağı kesilirken, keselerde bulunan faydalı yırtıcı böcekler ise tabiata geri dönebiliyor. Havuzlardaki çam kese böcekleri imha ediliyor yahut ikinci yol olarak sinekler tarafından yenilerek yok ediliyor.
TERMİNATÖR BÖCEKLER GÖREVDE
Mücadelenin üçüncüncü ayağında ise terminatör böcekler kullanılıyor. Biyolojik çaba için 2022 yılında Orman Genel Müdürlüğü laboratuvarlarında 5 milyondan fazla üretilen terminatör böcekler ormanlara bırakıldı. Yaklaşık 5 yıl yaşayan böceklerin, yıllık ortalama 1000 adet çam kese böceğini imha ettiği belirtildi.
KIRMIZI ORMAN KARINCALARI
Dördüncü metotta ise ormanlardaki ‘doğal bekçiler’ olarak bilinen kırmızı orman karıncaları kullanılıyor. Çam kese böceği ile biyolojik çabadaki en kıymetli silahlardan biri olarak gösterilen kırmızı onman karıncalarından bir koloninin, 4 hektar alanda yıllık ortalama 24 kilo ziyanlı böceği yok ettiği kaydedildi.
BÖCEKÇİL KUŞLAR İÇİN YUVA
Çam kese böceklerine karşı uğraşta beşinci formül ise kuşlar. Kuşlar, çam kese böceklerinden kabuk böceklerine kadar ormanlara ziyan veren pek çok böceğin doğal düşmanı olarak gösteriliyor. Böcekçil kuşların ormanlarda daha rahat barınıp, biyolojik uğraş yapması için Orman Genel Müdürlüğü takımlarınca ağaçlara yıllık ortalama 50 bin adet kuş yuvası asılıyor.
BU YIL PİK YILINI YAŞADI
Çam kese böceklerinin ‘çan eğrisi’ dedikleri biçimde birtakım yıllar pik yaptığını ve bu yılın da pik yıllardan biri olduğunu söyleyen Antalya Orman Bölge Müdürü Vedat Dikici, “Bu çeşit pik yıllarda ziyanını da en yüksek düzeyde görürüz. Kimi yıllar düşer, onunla çaba etmeye gerek yoktur, ‘zaten tabiatın kendisi dengesindedir’ diye bırakırız. Bu yıl biraz fazlaydı, kış mevsimi şayet yumuşak geçerse çam kese böceği biraz daha fazla oluyor. Bu da o yıllardan biri” dedi.
KİMYASAL YERİNE BİYOLOJİK MÜCADELE
Orman zararlılarına karşı artık kimyasal gayret yapılmadığına işaret eden Vedat Dikici, “Ormanlara katiyen hiçbir kimyasal husus atmıyoruz. Genelde biyolojik ve mekanik uğraş yapıyoruz. Kimi yerlerde kese olan kısımları kesip havuzlar yahut kafeslerde topluyor ve imha ediyoruz. Kimilerini havuzlarda sinek yiyor. Ayrıyeten laboratuvarda bunları yiyen terminatör böcekler üretiyoruz. Bu biçimde biyolojik yollar uyguluyoruz” diye konuştu.
BU AY SORUN BİTİYOR
Çam kese böceğinin ziyan verdiği ormanlık alanların, bütün yaprakları yedikleri için neredeyse yanık alanlar üzere görünür duruma dönüştüğünü lisana getiren Dikici, “15 Mayıs sonrası onlar yine yeşerecek, ağaçları kurutmuyor lakin randıman kaybına neden oluyorlar. Biz de elimizden gelen çabayı yapıyoruz. Bu sene çok şikayet aldık. Çam ağacı olan her yerde görülüyor. İnsanlara da kaşıntı yapıyor, bilhassa alerji yaptığından rahatsız edici. Lakin artık toprağa iniyor. Bundan sonrası önümüzdeki 10-15 gün içinde bu aksilikleri görmeyeceğiz. Aralık sonlarına gerçek tekrar popülasyona bakacağız” dedi.