Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Son devirde tüketicilerin en sık lisana getirdiği şikâyetlerden biri, rafta gördüklerin eser fiyatının kasada farklı çıkması. Müşteriye bu durum ekseriyetle ‘Yanlışlıkla oldu’, ‘Sistemde bir yanılgı var’ ya da ‘Haberimiz yok’ üzere münasebetlerle açıklanıyor.
Peki oluşan bu fiyat farkı bir hile mi yoksa yanlışlık mı? Tüketiciler, haklarını nasıl aramalı? Tüketici Müdafaa Derneği Lideri Aziz Koçal ve TÜKONFED Lider Vekili Av. İbrahim Güllü‘ye sorduk.
‘ÇOK SIK KARŞI KARŞIYA KALABİLİYORUZ’
Son vakitlerde sıklıkla karşılaşılan tüketici şikâyetlerinden birinin etiket fiyatı ile kasa fiyatı ortasındaki farklılık olduğunu lisana getiren Av. İbrahim Güllü, “Gün içinde bir eserin fiyatının birkaç kere güncellenmesi sebebiyle yaşandığını düşünüyorum. Zira zincir marketlerde on binlerce eseri bir anda bir yerde bulabiliyorsunuz. Kasadaki fiyat çabucak elektronik ortamda değiştiriliyor lakin raftaki etiket fiyatını değiştirmekte bu kadar süratli değiller. Bu sebeple çok sık bir formda raf fiyatı ile kasa fiyatı ortasındaki farkla karşı karşıya kalabiliyoruz” sözlerini kullandı.
‘ETİKET DEĞİŞTİRME ALIŞKANLIĞI VAR’
Tüketici Müdafaa Derneği Lideri Aziz Koçal ise pek çok şeyi mazeret ederek marketlerin de etiket değiştirme alışkanlığı geliştirdiğine dikkat çekerek şunu söyled:
“Günümüzde artık günlük olarak raf fiyatları değişir hale geldi. Sonuçta markete üç günde bir yeni eserler gelmiyor. Çeşitli mazeretler öne sürülerek bu çabucak raftaki besin eserlerine yansıtılıyor. Burada bir fırsatçılık var. Haksız yarar kelam konusu.”
‘TÜKETİCİ DİKKATLİ OLMALI’
Yaşananların, ticari ahlakın tam olarak oturmamış olmasından kaynaklanan bir sorun olduğunu lisana getiren Aziz Koçal, market zincirlerinin bu üzere durumlara “Sattığım fiyatın yerine yeni eser koyamıyorum” cümlesinin münasebet olarak sunulamayacağına vurgu yaptı. Koçal, fiyat artışı olduğu gün çabucak eserlerin masa altına koyulduğunu yahut satışının kısıtlandığına dikkat çekti. Bu üzere durumlardan dolayı etike raf fiyatı ile kasa fiyatı ortasında farklılıklar göründüğünü lisana getiren Koçal, “Çünkü bilgi süreçten bu işi anında değiştirebilirsiniz lakin rafta değiştirmek biraz vakit alıyor ya da unutulabiliyor. Bu sefer de ‘Biz unutmuşuz ya da yetiştiremedik’ deyip tüketiciden kasa fiyatı alınmaya çalışılıyor. Tüketici burada dikkatli olmalı” dedi.
Av. İbrahim Güllü, tüketici eseri alırken aldığı eserin raf ve kasa fiyatlarını denetim etmesi gerektiğini söyleyerek, “Yapılan süreçlerin yanlışsız olduğunu düşünecek formda hareket ediyoruz fakat perakende bölümünde bu dertlerle karşılaşıyoruz. Tüketicilerin dikkat etmesi gerekir. Esasen yasal mevzuat da tüketicinin lehine. 6502 sayılı kanunun 52. unsuru 4. fıkrasında fiyat etiketi düzenlenmiş. Burada kasa fiyatı ile etiket fiyatı ortasında bir fiyat farkı olduğu vakit tüketicinin lehine olan fiyat uygulanır. Şayet etiket fiyatı daha ucuzsa etiket fiyatı kasa fiyatı daha uygunsa kasa fiyatı uygulanır” ifadelerini kullandı.
‘ÜRÜN BAŞINA 1371 TL CEZASI VAR’
Böyle bir durumla karşılaşan tüketicinin fişiyle birlikte fiyat etiketinin görselini alması gerektiğini ve ortadaki farkla ilgili tüketici hakem heyetlerine e-devlet üzerinden ya da kaymakamlıklara giderek fiyatsız bir halde müracaat yapabileceklerini belirtti. Güllü şu tabirleri kullandı:
“Tüketici e-devletten bilgi sistemi üzerinden başvurusunu yapıp ortadaki farkı talep edebilir. Bunun yanında tekrar Ticaret Bakanlığı’na bu hususta şikâyette bulunabilirler. Alo 175 tüketici sınırı var buraya şikâyette bulunması halinde kamu otoritesi ve kontrol elemanları gelecek, firma ve her eseriyle ilgili tespit yapıp gerekirse idari ceza kesecektir. Bunun yanında 2023 yılında her bir etiketteki her bir süreç için 1371 TL idari para cezası uygulanacağını belirtmek gerek. Bu sebeple tüketicimiz hassas olsun. Haklarını aramak konusunda çekimser olmasınlar.”
‘CİMER ÜZERİNDEN ŞİKÂYETLE KONTROLLER SIKLAŞABİLİR’
Aziz Koçal da tüketicinin raftaki fiyatını kasaya ödemekle yükümlü olduğunu, şayet market ‘Satmıyorum’ derse tüketici hakem heyetine başvurabileceğini ekledi. Bu çeşit uygulamaların kesinlikle Ticaret Bakanlığı’na şikâyet edilmesi gerektiğini şayet CİMER üzerinden şikâyet olursa devletin ilgili kuruma kontrolü mecburi kıldığına dikkat çeken Tüketici Müdafaa Derneği Lideri Aziz Koçal şöyle konuştu:
“Tüketiciden daima şikâyet gelirse zincir marketlere gerekli yaptırımları uygulayacak kontroller sıklaşabilir. ‘Beş liralık fark var bunun için kıymet mi’ demeyelim hakem heyetine gidelim. Zira bugün beş lira olan yarın on lira olacaktır. Bugün beş lira sizden alınır fakat bunu Türkiye’deki tıpkı anda o marketten ya da öteki marketlerden alışveriş yapan kişi sayısına çarptığınızda önemli bir sayı ortaya çıkıyor ve haksız kar kelam konusu. ‘Aman sen de’ dememek gerek. Bir lira bile haksızlığa uğramışsak hakkımızı aramalıyız. Tüketici hakem heyetlerine müracaat fiyatsızdır. Hür piyasa iktisadı kontrolsüz bir iktisat piyasası değildir, tüketici yolunacak kaz olarak görülemez.”
