İsmail Şahin ismail sahin milliyet com tr Asen Kalesi yani Bulgarca ismiyle Asenova Krepost Geçmişi Büyükçavuşlu Escort Bayan M Ö 5 yüzyıla kadar gidiyor Bu coğrafyanın hâkimi olan Trak Uygarlığı Dönemi nde Ege Denizi kıyılarından gelen tüccarlar Rodop Dağlarını ve akabinde Orta Bulgaristan Dağlarını kervanlarla aşarak mallarını Filibe Büyükçavuşlu Escort ye oradan da Avrupa nın başka kentlerine ulaştırıyorlardı Kayalar üzerindeki kalenin bulunduğu yer ise Filibe ile Ege kıyılarını birbirine bağlayan geçidi koruyan en stratejik noktaydı Birinci kurulduğunda küçük bir kule Escort Büyükçavuşlu fonksiyonu gören Asen Kalesi üzerinde durduğu kayalar nedeniyle evvelce Petriç Kalesi olarak isimlendiriliyordu Petriç sözü Yunanca taş manasındaki petros sözünden geliyor Kale bölgesinde birinci yapı Roma İmparatoru Justinyen Dönemi nde Slav kabilelerin taarruzlarına karşı imparatorluğu korumak için dikilen 300 kuleden biriydi Roma ve Erken Bizans Dönemi nde daha da canlanan bu ticaret rotası beraberinde Asen Kalesi etrafına yerleşimi de getirdi Yerleşim artınca birinci etapta Petriç ve Stenimajos isimli iki köy oluştu
Kaynaklara nazaran nüfus artmaya devam edince de kale kendi idaresini hatta kendi ordusunu kurdu Bölgede Bizans İmparatoru Theofilos 829 842 vaktinden bulunan sikkeler burada 15 yüzyıla kadar kesintisiz devam eden ömrün izlerinden biri Kale stratejik kıymeti yüzünden birçok savaşa da şahit oldu Traklardan sonra Roma ve Bizans ın elinde olan kale Han Asparuh 681 701 tarafından kurulan Birinci Bulgar İmparatorluğu nun hâkimiyetine geçti Lakin Bizans İmparatoru II Basileios 1018 de Bulgaristan ı fethederek Bizans ın bir vilayeti yapınca kalenin denetimi 167 yıllığına yeniden Bulgarlardan alındı Kale 1185 yılında İkinci Bulgar İmparatorluğu nun ve Asen Hanedanı nın kurucusu I İvan Asen in eline geçti Lakin çok geçmeden 1204 yılında III Haçlı Seferleri sırasında işgal edildi Belçika Şövalyesi René du Trois 13 ay boyunca I İvan Asen in vefatıyla yerine geçen kardeşi Çar Kaloyan ın ablukasına dayandı ancak sonunda kaleyi teslim etmek zorunda kaldı 9 11 ve 13 yüzyıllarda üç kıymetli imal süreci geçiren kaleye en büyük katkı Çar II İvan Asen 1218 1241 tarafından yapıldı Bu yüzden hem kaleye hem de iki kilometre yakındaki Asenovgrad kentine onun ismi verildi Bir hudut tahkimatı üzere kullanıldığı II İvan Asen Dönemi nde kale sekiz sınır halinde inşa edilmiş ve duvarları da üç metre kalınlığında dokuz metre yüksekliğinde yapılmıştır Ayrıyeten kalenin içine 30 başka oda ve iki su deposu kazılmıştır II İvan Asen in vefatından sonra Bizans tarafından alınan kale İvan Aleksander 1331 1371 devrinde tekrar Bulgarların eline geçti 1344 yılında ise kale bölgeyi fetheden Osmanlıların hâkimiyetine girdi Bu devirde bölgedeki yerleşim çabucak sona erdirilirken kale de ilerleyen periyotta yıkıldı
Arkeolojik kazılar
Geçmişi M Ö 5 yüzyıla kadar uzanan kale ve kalenin bulunduğu bölge arkeolojik buluntulara nazaran 15 yüzyıla kadar daima kullanıldı Kalede arkeolojik çalışmalar 1970 yılında başladı ve 1978 yılına kadar temel olarak kalenin akropolünü kapsayan kayanın batı kısmı kale surları iç kale kulesi sarnıçlar küçük bir kale kilisesi ve ömür alanları ortaya çıkarıldı Fakat finansman yetersizliğinden ötürü çalışmalar sonlu İç kule Asen Kalesi nin en batısındadır ve sistemsiz dörtgen bir biçime sahiptir Kaya masiflerinin en yüksek kısımlarına inşa edilmiştir İçinde burayı konut olarak da kullandıkları düşünülen askerlere ilişkin günlük eşyalar ile hayvan kemikleri de bulunmuştur Sarnıçlar öbür kalelerde görüldüğü üzere en korunaklı yerlere inşa edilmiştir
Fetret Dönemi
Kalenin yıkılmasında bulunduğu mevki nedeniyle sahip olduğu stratejik rolün yanı sıra Osman şehzadelerinin çekişmesi de büyük rol oynamış Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezid in 1389 1403 1402 yılında Ankara Savaşı nda Timur a esir düşüp 1403 yılında ölmesinin akabinde oğulları Buyruk Süleyman İsa Çelebi Musa Çelebi ve Çelebi Mehmed ortasında bir taht hengamesi başladı Osmanlı tarihindeki 11 yıllık bu devir Fetret Devri olarak isimlendirilir Bu devirde Musa Çelebi Rumeli topraklarına geçip Eflak Voyvodası Mircea nın kızı ile evlendi Mircea nın sağladığı çok sayıda Eflak askeri ile Tuna uzunlukları ve Dobruca da yerleşmiş Türkmenlerden bir ordu kurmaya başladı Bulgaristan a indi ve oradaki Boyarların da dayanağını aldı Kardeşi Buyruk Süleyman a karşı askeri gayrete başlayan Musa Çelebi Asen Kalesi ni kuvvetlendirdi Rumeli de güçlenen Musa Çelebi 1410 da Buyruk Süleyman a bağlı kuvvetlerle Yanbolu da karşılaştı Bu savaştan Musa Çelebi nin askerleri zaferle çıktı Ama Anadolu da bulunan Buyruk Süleyman çabucak Rumeli ye geçti ve iki kardeş Hasköy Hisarı önünde karşı karşıya geldi Bu defa Musa Çelebi yenilerek Eflak a çekilmek zorunda kaldı Çete savaşları başlatan Musa Çelebi Buyruk Süleyman ın kuvvetlerine baskınlar yapmaya başladı Asen Kalesi ni de bu hareketlerde kullandı Musa Çelebi ordusuyla 1411 de Edirne ye girdi Buyruk Süleyman bu sırada hamamdaydı baskına inanmadı Ancak sonradan durumu anlayınca geceleyin yanında çok az sayıda adamıyla İstanbul istikametine yanlışsız kaçmaya başladı Buyruk Süleyman bugünkü Düğüncüler köyü yakınlarına geldiği vakit burada köylüler tarafından öldürüldü ve başı kesilerek Edirne ye Musa Çelebi huzuruna götürüldü Musa Çelebi bahşiş isteyen köylülere karşı eski bir Türk geleneğini harfiyen uygulamaya koydu Bir hanedan üyesi fakat öteki bir hanedan üyesinin buyruğu üzerine öldürülebilirdi Diğerlerinin olaya müsaadesiz müdahalesi durumunda bu bir kişi ise idam edilir devlet ise savaş başlar ve intikam kesinlikle alınırdı Musa Çelebi de bu geleneği uygulayarak köyü içindekilerle birlikte yok etti Musa Çelebi nin iktidarı da sırf iki yıl sürdü 1413 te kardeşi Mehmed Çelebi ile yaptığı askerî gayretler sonunda yenilip 1413 te 25 yaşında öldürüldü Asen Kalesi de stratejik pozisyonundan dolayı emsal bir taht arbedesinde ya da Osmanlı ya karşı öteki bir çabada rol oynamasın diye yıkıldı
Kaledeki kilise
Kalede bulunan ve 12 13 yüzyıla tarihlenen Kutsal Meryem Ana Kilisesi nde 14 yüzyıldan kalma duvar fotoğrafları görülebiliyor
Asen Kalesi nin en yeterli korunmuş ve en dikkat alımlı kısmı 12 13 yüzyıldan kalma Kutsal Meryem Ana Kilisesi dir Geniş bir narteks ve büyük bir dikdörtgen kuleye sahip olan yapı iki katlı çapraz kubbeli ve tek neflidir Kilise 14 yüzyıldan kalma duvar fotoğraflarına sahiptir Kale Osmanlı Dönemi nde yıkılırken kilise bölgedeki Hristiyanlar tarafından kullanıldığı biçimiyle özgün görünümünde kalmıştır Konservasyon ve kısmi onarım çalışmaları 1991 yılında tamamlanan kilise bugün de Bulgar Ortodoks kilisesi olarak tertipli olarak kullanılmaktadır Asen Kalesi ndeki Meryem Ana Kilisesi Ortaçağ Hristiyan mimarisinin en dikkate paha örneklerinden biridir