Yağan, “25 Nisan Türkiye İstatistik Günü” hasebiyle AA muhabirine yaptığı açıklamada, Mustafa Kemal Atatürk’ün, Kurtuluş Savaşı sonrasında güçlü bir Türkiye yaratmak için gereksinim duyulan bilgileri çağdaş ve bilimsel prosedürlerle sağlayacak bir yapı oluşturulmasını öngördüğünü söyledi.
25 Nisan 1926’da “Merkezi İstatistik Dairesi” ismiyle bugünkü TÜİK’in kurulduğunu lisana getiren Yağan, kurumun birinci yıllarında 17 kişilik takım ve kısıtlı bütçeyle Cumhuriyet devrinin birinci nüfus, ziraat ve sanayi sayımını yaptığını, evlenme ve fiyat istatistiklerinin düzenlenmesiyle istatistik yıllıklarının yayımlanmasına başlandığını bildirdi.
Yağan, TÜİK’in sağladığı bilgilerin, Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüşüm çalışmalarında kıymetli rolü olduğuna işaret ederek, “Merkezi İstatistik Dairesinin 1926’da kurulmasıyla Türkiye’de bilimsel temel ve prensiplere bağlı olarak istatistik hizmetlerinin yürütülmesi uzman bir kuruluşun sorumluluğuna verilmiştir. İstatistik konusunda çok ileri seviyede olan ülkelerde bile istatistik teşkilatlarının kuruluşu daha sonraki yıllara rastlamaktadır. Bu nedenle TÜİK’in kuruluş yıl dönümü olan 25 Nisan, her yıl Türkiye İstatistik Günü olarak da kutlanmaktadır.” diye konuştu.
“TÜİK, karar alıcılara ışık tutuyor”
Merkezi İstatistik Dairesinin yıllar içinde değişen isimler alarak 1962’den itibaren Devlet İstatistik Enstitüsü olarak çalışmalarını yürüttüğünü hatırlatan Yağan, değişen gereksinimler paralelinde 1930, 1956, 1962, 1984, 1989 ve 1990’da çıkarılan kanun yahut kanun kararında kararnamelerle kurumun yapısında ve vazifelerinde değişiklikler yapıldığını söz etti. Kurumun, Türkiye İstatistik Kanunu ile 2005 yılında Türkiye İstatistik Kurumu ismini aldığını ve devrin gereklerini karşılayacak biçimde yapılandırıldığını vurgulayan Yağan, bu kapsamda TÜİK’in faaliyetlerinin, istatistik üretimi ve ülke istatistik sisteminin uyumu olarak belirlendiğini anlattı.
Yağan, TÜİK’in, ülkede resmi istatistiklerin üretiminden, öteki kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülen resmi istatistik faaliyetlerinin uyumundan sorumlu olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
“Bir ülkenin gelişmesine yönelik gerçek siyasetlerin belirlenmesi için en değerli ögelerden biri, ‘doğru ve vakitli bilgi’ye sahip olmaktır. Bilimsel metodlarla elde edilmiş emniyetli istatistikler olmaksızın gerçek kararlar alınması, kısa yahut uzun vadeli planlar yapılması düşünülemez. Bu doğrultuda TÜİK, resmi istatistikleri konsolide ederek raporlamakta ve karar alıcılara gerçek stratejiler üretilmesi konusunda ışık tutmaktadır. 2005 yılından itibaren Türkiye İstatistik Kanunu ile iştirakçi, paylaşımcı ve iş birliğine dayalı planlı bir istatistik üretim sürecinin uygulanması için başlatılan Resmi İstatistik Programı muvaffakiyetle uygulanmaktadır.”
“Anketler sırasında yaşanan farklı olaylar”
TÜİK’in son periyottaki çalışmaları hakkında bilgi veren Yağan, bu yıl 93 hususta haber bülteni yayımlamayı planladıklarını söyledi. 2018’de yayımlananlara ilaveten 15 haber bülteni daha yayımlayacaklarını lisana getiren Yağan, “İş Tertibi ve Çalışma Vakti Düzenlemeler” isimli haber bülteninin ise birinci kere açıklanacağını bildirdi.
Yağan, TÜİK’in anket çalışmalarının, hane ve iş yerleri bazında 26 bölge müdürlüğüyle gerçekleştirildiğini, cevaplayıcıları belirlemek için örnekleme usulünün kullanıldığını bildirdi.
Cevaplayıcılara anket öncesinde, TÜİK bölge müdürlüklerince mektup gönderildiğini ve ön bilgilendirme yapıldığını anlatan Yağan, şunları kaydetti:
“Anketlerimizin cevaplanma oranı yüksek olmakla birlikte, alanda kimi meseleler da yaşanabiliyor. Anketleri geçerli bir mazereti olmaksızın, belirlenen hal ve müddette vermeyen, eksik yahut kusurlu verenler hakkında TÜİK Kanunu’nun ilgili unsuru mucibince idari para cezası uygulanıyor. Anketörlerimiz, ankete yanıt vermek istemeyenlerle yahut kendilerine kapıyı açmayanlarla da karşılaşıyor. Konusunda eğitimli ve yetişmiş anketörlerimiz, bu tip durum ve sıkıntıları acilen çözüyor.”
Anket çalışmaları yapılırken coğrafik şartlar nedeniyle kimi belde ve köylere ulaşımda sorunlar yaşanabildiğini belirten Yağan, bu problemlerin ilgili kamu kurumlarıyla yapılan iş birliğiyle tahlile kavuşturulduğunu lisana getirdi.
Yağan, çalışmalar sırasında vakit zaman farklı hadiseler de yaşandığını söyleyerek, “Anket yapmak için gidilen bir hanede çıkan yangın sonucu, orada yaşayan yaşlı çift mağdur olmuştu. TÜİK bölge müdürlüğü işçisi, yardım kampanyası düzenleyerek bir nebze de olsun hane halkının yüzünü güldürdü.” dedi.
